Mashruuca Fiber-ka Soomaaliya: Hal Sano Kadib Maxaa Cusub?
Tan iyo markii la dajiyay siyaasadda “unified fiber-optic deployment” dhammaadkii 2024, Soomaaliya waxay samaysay horumar la taaban karo oo dhanka isku xirka internet-ka ah. Inkasta oo mashruucu uusan weli gaarin heerkii la rabay, haddana tallaabooyin muhiim ah ayaa la qaaday. Maqaalkaan waxay ku saleysan tahay warbixin faahfaahsan oo ay daabacday TS2.tech bisha Maarso 2025.
Horumarka Xidhiidhka Internet-ka
Soomaaliya waxay ka soo kabatay xaalad ay ka maqneyd internet-ka ilaa heer ay maanta dad badan ku xiran yihiin shabakado 3G, 4G iyo xitaa 5G. Sida ku qoran TS2.tech:
- 5.08 milyan oo isticmaale internet ah (27.6% dadweynaha)
- 10.1 milyan oo SIM-ka mobilada ah ayaa shaqaynaya
- 4G iyo 5G waa la hirgelinayaa, gaar ahaan magaalooyinka
Xadhigyada Fiber-ka & Tiknoolajiyada
Soomaaliya waxay hadda leedahay shan xadhig fiber badeed ah oo kala ah:
- EASSy
- DARE-1
- G2A
- 2Africa (Meta)
- PEACE
Shabakadahaan ayaa sare u qaaday xawaaraha iyo awoodda internet-ka. Shirkadda Hormuud ayaa sidoo kale ku dadaalaysa in ay ballaariso xarumaha xadhigga fiber-ka ee gudaha dalka.
Starlink & Satelayt
Starlink wuxuu bilaabay barnaamijkiisii tijaabada dadweynaha ee Soomaaliya, waxaana si wanaagsan loo soo dhaweeyay, gaar ahaan meelaha fogfog ee aan lahayn kaabayaal isgaarsiineed oo la isku halleyn karo.
- Deegaanka miyiga
- Bulshooyinka xoolo-dhaqatada
- Goobaha deg-degga ah sida isbitaalada iyo schoolaadka
Siyaasad iyo Maalgashi
Dowladda Federaalka iyo la-hawlgalayaasheeda sida World Bank iyo IFC waxay maalgelinayaan:
- Fidinta xarigga fiber gudaha magaalooyinka
- Xarumaha xogta (data centers)
- Isku xirka xuduudaha sida Itoobiya & Kenya
Sidoo kale, waxaa la ansixiyay Digital Inclusion Policy Janaayo 2025 si kor loogu qaado:
- Helitaanka internet-ka ee haweenka, dhalinyarada & dadka naafada ah
- Aqoonta dhijitaalka ah
- Barnaamijyada e-dowladeed
Caqabadaha Jira
Sida lagu sheegay warbixinta TS2.tech:
- Koronto la’aan joogto ah ayaa carqaladaynaysa adeegyadii
- Kharashyada qalabka & adeegga ayaa sarreeya marka loo eego dakhliga dadka
- Magaalooyinka & miyiga waxaa u dhexeeya farqi aad u weyn
- Xasillooni darrada amniga waxay saameyn ku yeelatay shirkadaha isgaarsiinta
Gunaanad
Mashruuca fiber-ka Soomaaliya waa mid si tartiib ah u socda. Waxaa jira horumar muuqda oo laga sameeyay:
- Helitaanka shan xadhig badeed
- Qorshaha dawladda ee mideynta adeegyada
- Soo galista adeegyo casri ah sida Starlink
- Balaadhinta 4G/5G iyo xarumaha fiber-ka
Hase yeeshee, caqabadaha weli waa jira: gaarsiinta miyiga, kharashaadka, iyo amni la’aanta. Haddii dowladdu iyo shirkaduhu sii wadaan iskaashiga, Soomaaliya waxay yeelan kartaa isku xirnaan dhijitaal oo heer caalami ah sanadaha soo socda.
Ma qabtaa su’aal, fikrad ama mashruuc aad rabto inaad nala wadaagto? Waxaan jeclaan lahayn inaan kula xiriirno ama nala soo xiriir.Comment, like and share sidaan dadkeena wax uu barno
Sido kale akhriso: Sidee Loo Barayaa AI Luuqadda Soomaaliga? (NLP)