Category Archive : AI knowledge

Sugitaanka Amniga Soomaaliya ee Caqliga Farsameysan (Artificial Intelliigence): Sidee buu Caqliga La Farsameeyay is-bedel ugu sameyn karaa muuqaalka amniga Soomaaliaya

Sugitaanka Amniga Soomaaliya ee Caqliga Farsameysan (Artificial Intelliigence): Sidee buu Caqliga La Farsameeyay is-bedel ugu sameyn karaa muuqaalka amniga Soomaaliaya

In amniga ee Soomaaliya laga dhaqan geliyo Caqliga la Farsameeyay (Artificial Intelligence) AI waxay u baahantahay qorshe laga taxaddaray Iyo hubin lagu sameeyo dhaqan gelintiisa, si adeegsag nidaamka AI uu u noqdo mid ixtiraamaya nabad gelyada iyo arrimaha gaarka u ah muwaadhinka. Waxaan halkaan ku soo gudbinaynaa qaar ka mid ah habka iyo anshaxa looga baahanayahay in loo maro adeegsiga Caqliga La Farsameeyay (AI) ee waaxda amniga ee Soomaaliya. 

  • In la sugo ama la xaqiijiyo Hufnaan: Waxaad hubisaa in nidaamka AI iyo adeegsigiisa ee waaxda amniga uu yahay mid hufan oo aysan dad-weynaha waxba kaga qarsooneyn (transparency). Waxaana loo baahanyahay in muwaadhiniinta ay ka warqabaan sida AI loo adeegsanayo iyo xogaha ay tahay in la ururinayo iyo kuwa la baarayo ama la daraaseynayo.
  • Ilaalinta waxyaabaha gaarka u ah shakhsiyadda muwaadhiniinta: waxaa loo baahanyahay dhaqan gelinta nidaam xoog badan oo lagu ilaaliyo xogaha, si loo xaqiijiyo inaan xogaha shakhsiga ah ee muwaadhiniinta loo adeegsan si xun ama aan habooneyn, ama aan lala wadaagin dhinacyo aan loo oggoleyn.
  • Dhaqan gelinta hab amni oo munaasab ah: Dhaqan gelinta qaabab amni oo looga hor joogsanayo duulaanka Cyber-ka si looga ilaaliyo nidaamka Caqliga La Farsameeyay (AI) inay soo gaaraan dhincyo aan rukhsad loo siin.
  • Inuu jiro isla-xisaabtan dhab ah: La xisaabtan dhinacyada mas’uulka ka ah, ee xagga anshaxa adeegsiga nidaamka AI. Iyadoo la sameynayo hab loo raacayo adeegsigiisa, iyadoo la hubinay in la raaco habkaas.
  • Sameynta qiimeyn joogta ah oo qaabeysan: In la sameeyo si qaabeysan qiimeyn joogta ah oo lagu hubinayo in AI si hab-sami ah u shaqeynayo sidii loogu talo galay iyadoo aysan waxba kaga xumaaneyn muwaadhiniinta.
  • Ka qeyb qaadshada Deneeyeyaasha: In laga qeyb geliyo Daneeyeyaasha, sida; Bulshada Rayidka ah, kooxaha xuquuqul insaanka, iyo dadka deegaanka ah, qorshayaasha iyo dhaqan gelinta nidaamka AI. Tani waxay gacan ka geysaneysaa si la hubo in nidaamka loogu dhaqmo hab  ixtiraamaya muwaadhiniinta xuquuqdooda iyo baahidooda.
  • Hubinta ah inay jiraan dad indhaha ku haynaya: Waa in si hubanti ah aad ogtahay in nidaamka AI uusan ahayn mid si buuxda u madaxa bannaan, sidaas aawadeedna ay tahay inay jiraan dad la socda oo indhaha ku haya isticmaalkiisa. Inay dad indhaha ku hayaa ama la socdaan nidaamka AI waxay ka caawineysaa ka hor tagga laxinka, ama inuu dhinac u iisho inta lagu gudo jiro marxaladda go’aan-sameynta ee nidaamka AI.

Noocyada nidaamyada Caqliga Farsameysan ee aan ka dhaqan gelin karno Soomaaliya:

Waxaa jira noocyo badan oo ah nidaamka caqliga farsameysan oo loo isticmaali karo si loo sugo amniga Soomaaliya, iyadoo taasi ay ku xirantahay si xaddidan dhibaatooyinka amni ee jira ee u baahan in la wajaho ama wax laga qabto. Waxaan halkaan ku soo gudbinaynaa tusaalyaal xoogaa ah:

Nidaamka Ilaalinta (Surveillance/muraaqaba/indho-ku-hayn): Caqliga Farsameysan (AI) waxaa loo adeegsan karaa nidaamka-ilaalinta (Surveilance) ama la socoshada meelaha sida; xudduudaha, dekedaha, iyo dhismayaasha kaabayaasha ah.

Nidaamyadan waxaa loo adeegsan karaa kaamirooyinka video-ga, diyaaradaaha aan duuliyaha lahayn, iyo qalabka wax dareema (sensors) si loogala socdo dhaqdhaq-yada laga shakiyo. Waxaa iyadana suuro gal ah in la adeegsado aalad lagu daraaseynayo algorithams si loo aqoonsado xaaladaha loogana digo shaqaalaha amniga cabsida amni ooweyn iyo waxyaabaha la filayo inay dhici karaan.

Falaqeynta ama ka baaraan degga saadaasha: Falaqeynta ama ka baaraan degga saadaasha ayaa loo adeegsan karaa si loo aqoonsado qaababka iyo is bedellada xogaha la xiriira dhacdooyinka amniga. Tusaale ahaan, iyadoo la adeegsanayo mishin ama aalad lagu daraasadeynayo, algorithmas baa la adeegsan karaa si  baaris cilmiyeysan loogu sameeyo xogaha la xiriira fal-danbiyeedyada iyo saadaasha meelaha ay dhici karto inay fal-danbiyeedyo ka dhacaan mustaqbalka. Xogtaan waxaa loo adeegsan karaa qooneynta agabka iyo shaqaalaha si ay u noqdaan kuwo wax ku ool ah.

Ogaanshaha Handdadaad: Nidaamka Caqli Farsameysan waxaa loo adeegsan in lagu ogaado arrin handdadaad ku ah amniga sida duulaan Cyber-ka ah ama qorshe argagaxisnimo. Nidaamyadan Caqliga Farsameysan, waxaa lagu daraasadeyn karaa xogo ilo badan ka kala yimid, oo ay ku jiraan Xiriirada Is Gaarsiineed Bulashada (Social Media), inuuu muujiyo ama lagu aqoonsado khatarta dhici kareysa, iyo inuu diginin siiyo shaqaalaha amniga.

Aqoonsiga mitirinta ee noole (Biometric Identification): Nidaamyada Aqoonsiga mitirinta ee noole waxaa loo adeegsan karaa qofka, iyo in wadiiqo aan la oggoleyn lagu gaaro meelo amnigooda la sugay.  Caqliga Farsameysan (AI) algorithms ayaa loo adeegsan karaa daraaseynta ama taxliilinta xogaha aqoonsiga mitirinta ee noole (Biometric) sida aqoonsiga wajiga, raadka faraha, taasoo lagu dabaqayo ama la barbar dhigayo xogaha askhaasta la yaqaan.

Xog/war-bixin ma laha Soomaaliya

Haddii aysan jirin xog ama waar-bixin taala oo fal-denbiyeed (Crime), markaas suuro gal noqon meyso in taxliil ama daraasadeyn mashin algorithms   lagu sameeyo loo saadaaliyo meelaha ay dhici kareyso mustaqbalka in fal-denbiyeed uu ka dhaco.

Si kastaba ha ahaatee, waxaa dhici karta inay jiraan ilo-xogeedyo kale oo ay suuro gal tahay in loo adeegsado saadaalinta meelaha uu ka dhici karo fal-denbiyeed. Tusaale ahaan; xogaha bulshada iyo arrimaha dhaqaalaha, sida; saboolnimmada, shaqo-la’aanta, iyo heerarka wax-barasho, ayaa loo adeegsan karaa si la saadaaliyo meelaha ay u badantahay inuu fal-danbiyeed ka dhaco.Waxaa intaas wehliya xogta xaaladda jawiga, qaababka wadooyinka iyo socodka gaadiidka (Traffic), iyo faraha daadka deggan meesha, ayaa iyagana loo adeegsan kara saadaalinta baraha kulul ee fal-denbiyeedka.

Haddii aysan jirin xog taala, waxaa markaas lagama maarmaan noqoneysa in la ururiyo xog cusub iyadoo la sameynay daraasad (Survey) iyo wareysiyo ama habab kale. Xogtan ayaa markaas lagu taba barayaa mishinka daraasadeynaya algorithms si uu u sameeyo sadaal

aad u sugan, oo ah Meesha ay u badantahay mustaqbalka soo socda inay fal-denbiyeedyo ka dhacaan.

Waxaa muhiim ah in maanka lagu hayo marka la ururinaayo xog ama la taxliilinayo oo la falaneynayo ujeeddada laga leeyahayna ay tahay amni  ay muhiim tahay in la ixtiraamo waxyaabaha gaarka u ah shakhsiyda iyo xuquuqda muwaadhiniinta. Xog kasta oo la urururinayo waxaa loo baahanayahay in anshax lagu dheeho iyo qaab aysan dad-weynaha waxaba uga qarsooneyn, iyo siyaabaha ugu haboon ee ilaallinta xogaha muwaadhiniinta.

Barnaamijyada Caqliga Farsamaysan (AI) ee loo adeegsan karo in muwaadhiniinta lagu baro qaababka xaaladaha degdegga ah.

Barnaamijyada caqliga farsameysan (AI) waxaa looga faa’ideysan karaa in wax la baro muwaadhiniinta nidaamka xaaladaha degdegga ah loona diyaariyo inay ka fal celiyaan xaaladaha degdegga ah, sida haddii ay dhacdo duulaan argagixiso. Waxaan halkaan ku soo gudbineynaa qaar ka mid ah siyaabaha loo isticmaali karo Caqliga Farsamaysan AI :

  1. Caqliga Farsameysan (AI) waxaa la sameyn karaa Chatbots (chatbots waa Software, nidaam ahaan loo diyaariyay hal ujeeddo oo ah in si aad ugu dhow ama eg bini aadanka u doodi karo) si dad-weynaha ugu suuro geliyo ka fal-celinta xaaladaha deg-degga ah, iyo waxyaabaha lays farayo, iyo hab-raacyada. Chatbots-ka waxay ka jawaabi karaan weydiimaha ay qabaan muwaadhiniinta, waxayna u sheegi karaan xogaha iyo waqtiga dhabta inta lagu jiro xaaladda deg-degga ah.
  2. Artificial intelligence (AI) Caqliga Farsameysan waxaa loo adeegsan karaa in la abuuro qaab u dhow midka dhabta ah oo  taba-bar lagu siin karo muwaadhiniinta si ay uga fal celiyaan xaaladaha degdegga ah si ammaan ah oo ay gacanta ku hayaan waxyaabaha ku meeran (environment).
  3. Caqliga Farsameysan (AI) wuxuu gacan ka siin karaa maamullada daraasadeynta iyo inay fahmaan qaababka duulaannada ay soo qaadaan argagixisada iyo siday u horumarin lahaayeen iyo nidaamkii siyaasadeed ee ay uga hor tegi lahaayeen iyo siday ugu fal celin lahaayeenba. Markaas ka dib muwaadhiniinta ayaa lala socodsiin karaa xogtaas, si ay kor ugu qaado fahamkooda dabeecadaha khataraha iyo sida looga fal-celiyo.
  4. Caqliga Farsameysan (AI) waxaa loo adeegsan karaa in lagala socda Xiriirada Is Gaarsineed ee Bulshada,Social Media) iyo kuwa kale baraha hab-tiraalka (Digital) iyo khataraha argagixisada, iyo in feejignaan lagu geliyo maamullada iyo muwaadhiniinta khatar kasta oo sameysanta

Marka Caqliga Farsameysan (Artificial Intelligence) loo isticmaalo barnaamijyada iyo siyaabaha aan soo sheegnay waxay dalka ka caawineysaa sidii kor loogu qaadi lahaa aqoonta muwaadhiniinta ee ku aaddan siyaabaha xaaladaha degdegga ah loogu diyaar garoobo, iyo siyaabaha degdegga ee wax ku ollka ah ee looga fal celiyo haddii uu dhaco duulaan argagixiso.

Sidoo kale akhri:KHATARTA TIKNOOLAJIYADA LAGULA WAREEGO XOGTA DADKA U KHAASKA AH

Fasoft AI Research and Technology Company

Fasoft AI Research and Technology Company

Shirkada artificial intelligence (AI) Fasoft wa shirkad casri ah oo ku dhiirrigelisa wacyiga AI iyo technologyga AI Somalia.

ujeedada Fasoft

Wa maxay Artificial Intelligence

Mawjadda isbeddelka tiknoolajiga dhijitaalka ah ayaa dib u qaabaynaysa dhammaan warshadaha. AI waa mid ka mid ah tiirarka aasaaska u ah kobcinta tiknoolajiyada warshadaha. Teknolojiyadaha arrintan xoojinaya – sida IoT, 5G, cloud computing, big data analytics, smart sensors, augmented reality, 3D printing and robotics – waxay u badan tahay inay wax ka beddelaan soo saarka hal nidaam internet oo farsamada dhijitaalka ah, internetka iyo wax soo saarku yihiin kuwo isku milmay oo hal ah.

Hoos waxaan ku sharaxeynaa qaar ka mid ah tiknoolajiyaddan.

Internet of things (IOT)

Isku xirka iyo is-dhaafsiga xogta aaladaha iyo nidaamyada kale ee internetka waxa la dhaha internet of things (IOT).

Cloud computing

Tiknoolajiyada isticmaasha internetka kaydinta iyo maaraynta(manages) xogta server-yada. Mid ka mid ah tusaalooyinka noocan ah waa Google Cloud – Waa qayb ka mid ah adeegyada daruuraha dadweynaha ee ay bixiso Google.

Big data analytics

Habka loo baarayo noocyada xogta ee ballaaran oo ay ku jiraan noocyo kala duwan oo xog ah – si loo ogaado informationka qarsoon, isbeddellada suuqa, dookha macaamiisha, iyo macluumaad kale oo faa’iido uu leh shirkadaha.

Smart Sensors

Smart sensor waa aalad qaadata talooyinka ka imanaya external devices(qalab technology) una adeegsata si ay u fuliso hawlo horay loo sii cayimay(specified). Smart sensor wuxu ku sheega isbeddelada ka dhaca deegaanka loona diro macluumaadka elektaroonigga kale.

Smart Farming

Halke AI loo isticmaala?

Tirada ugu badan ee shatiyada la xiriirta AI waxay ku saabsan yihiin  dhinacyada isgaarsiinta, sayniska nolosha, caafimaadka, gaadiidka, iyo aalado shaqsiyeed oo xisaabiya isdhexgalka aadanaha iyo kombiyuutarka.

Mustaqbalka AI

Daraasadaha (Research) intooda badani waxay saadaalinayaan in AI ay saameyn dhaqaale oo weyn yeelan doonto oo maanta xitaa la arko oo aduunka inta badan isticmalaan.

AI waxay ku wadi doontaa kobaca seddex siyaabood oo muhiim ah. Marka hore, waxay u horseedi doontaa koror xoog leh ee wax soosaarka shaqaalaha (illaa 40%) sababo la xiriira teknoolojiyad casri ah oo awood u siineysa maareynta waqtiga la xiriirta shaqaalaha ee la taaban karo.

Labaad, AI waxay abuuri doontaa shaqaale cusub oo bedelaya dadka hawshana ay qabanayaan makiinado caqli badan – oo lagu sharaxay inay yihiin wax soosaarka iswada ee warbixinta – awood u leh xalinta dhibaatooyinka iyo is-barashada.

Sadaxaad, Dhaqaalaha ayaa sidoo kale ka faa’iideysan doona faafinta hal-abuurka, taas oo saameyn doonta qeybaha kala duwan isla markaana abuuri doonta ilo dakhli oo cusub. 

Ujeedada Fasoft

Artificial intelligence muhiimadiisu waxee tahay in shaqooyinka computer qabto lahormariyo lagana dhigo mid fahmi kara oo lajaan qaadi kara qofka bini aadamka ah.

Hadaa Fasoft nahnay waxaan isweydiinay, sidee Soomaaliya ay uga bilaabi kartaa ka qeyb galka ku shaqeenta iyo isticmaalka AI? Waxa ugu horeeyo in dalka laga hirgaliyo Machadyo lagu barto cilmiga AI (AI Schools) iyo wacyi galin shirkadaha Somalia. Kadib laga fikiro techology cusub ee isticmaali karaan shirkadaha.

Horumarinta AI Somalia

Waxaan aaminsanahay in maalgelinta cilmi baarista iyo horumarinta AI wax muhiim tahay oo loo baahanyahay. Aduunka kale fahmeen ee hada naga hormarsanyihiin.

Sida aan ku gaari karna ku guuleysiga adeegsiga waxa waaye:

  • Tababarka AI
  • Isticmaalka xogta (data)
  • Digital infrastructure (data centers)

Sidoo kale akhri: Dhisida bulshada AI Soomaaliya

Tijaabi aqoontaada AI

Laga soo bilaabo 2009, Koodbixiyayaashu waxay abuureen kumanaan tijaabooyin la yaab leh iyaga oo adeegsanaya Chrome, Android, AI, Web VR, AR iyo in ka badan.

Waxaan halkaan ku soo bandhigeynay mashaariic, oo wehelinayo qalab waxtar leh, si aan ugu dhiirrigelino dhalinyarada Somaliyeed inay abuuraan tijaabooyin cusub iyo ee fahman wixi Artificial Intelligence la dhaho.

Waa kuwaan tijaabooyinka la soo aruuriyay aad isku dayi kartid. Koodhin malo baahno. Ku Baashaal!

Look to Speak

App- Android-ka ah ee dadka u suurta geliya inay indhahooda u adeegsadaan xulashada ereyaal horay loo qoray oo kor uu hadlaayo.

Halkaan ka tijaabi

Digital Wellbeing Experiments

Soo bandhig fikrado iyo qalab ka caawiya dadka inay helaan isku dheelitirnaan fiican tiknoolajiyadda ee maalin kasto isticmalaan.

Halkaan ka tijaabi

AI Experiments

Tijaabooyinka AI waa bandhig loogu talagalay tijaabooyin fudud ee u fududeynaya qof walba inuu bilaabo sahaminta barashada mashiinka, iyada oo loo marayo sawirro, luqad, iyo inbadan.

Halkaan ka tijaabi

Casharadaan oo kale ma ka qeyb gali leheed? Comment ka dhib..!

Source: Google

Cabdiraxman Cismaan Xaashi oo ka hadlaya aragtidiisa ku aadan Tecknologiyada AI (Artificial Intelligence) ee dalka Somalia.

Cabdiraxman Cismaan Xaashi oo ka hadlaya aragtidiisa ku aadan Tecknologiyada AI ee dalka Somalia.

Cabdiraxman Cismaan Xaashi oo ka hadlaya aragtidiisa ku aadan Tecknologiyada AI (Artificial Intelligence) ee dalka Somalia.

Waxaan marnaba la iska indha tiri karin in Tiknoloojiyadu eey sii hor mareyso malinba malinta ka dambeyso, iyada oo ey ugu wacan tahay xaddiga xogta (data) la keeydiyo oo qiyaastii ka badan 2.5 quintillion bytes si maalin le ah. Si xogtaas la aruuriyay eey u noqoto mid si togan looga faa’ideysto mustaqbalka dhow, iyadoo odorosid lagu sameynayo (Prediction), ayaa waxaa laga ma maarmaan ah in la helo Computer ama aalad awoodi karta in la (process) gareeyo xogtaas.

Computer awood noocaas leh waxuu u baahan yahay dad leh qibrado kala duwan sida culuumta dhaqaalaha, Caafimaadka, Waxbarashada, Aminga iyo Isgaarsiinta iwm. Waana sababta igu qasabtay inaan ka mid noqdo qubarada baarta Tecknoologiyada IA isla markaasna eega sida dadkayaga ooga faa’ideysan karaan culuumtan casriga ah.

Inkastoo Somalia ay maanta tahay dal sabool ah, haddana waxaan u arkaa in AI (Artificial Intellegence) uu yahay cilmi u suurtagalin karo Somalia inay hiigsato horumar mustaqbalka dhow.

Wallow eey jiraan caqabado aad u badan oo ku gadaaman helida xogihii loo baahnaa (Data) tasoo eey ugu wacantahay Somalida oo qiyaas ahaan 85% wax ku xisaabiya qalinka ama waxa looyaqaan (manual transaction), hadana waxaa jira qeybo badan oo laga hir galin karo, sida: Waxbarashada, Caafimaadka, ka hortaga masiibooyinka iyo sugida amniga. Waxaase wax aad loogu farxo ah in 6-dii sano ee u dambeysay, qiyaas ahaan 15% dadka somaliyeed eey ka soo guureen (manual systems) una soo guureen (computerized systems).

Taasoo yidadiilo fiican ku abuuri karto qof walbo oo jecel inuu somaliya ka hirgaliyo Artificial Intelligence qeybaha kala duwan ee aan kor kusoo xusnay.

Hirgalinta AI dalka Somaliya

Sida eey ila tahay hirgalinta AI, waxaa ka muhiimsan helista baahi jirto ee la doonayo in lagu xaliyo. Somaliya oo ah wadan aanan laheyn (Centralized Database) ayeey si guud adagtahay in laga hirgaliya AI waloow eey jirto baahiyo badan oo ey dadku u qabaan helista AI. Tusaale, Shirkadaha isgaarsinta ee dalka ayaa ah kuwa ugu baahida badan helista ama isticmaalida AI, waloow eysan dareensaneen in eey jirto baahidaas. Si guud, anigoo og in caqabado badan eey jiraan, waxaan hadana la dafiri karin ineey banaan tahay fursado badan oo lagu abuurikaro baahiyo oo eeysan dadku ku baraarugsaneyn taasoo lagu hormarin karo qeybo kala duwan oo wadanka ah sida; Arimaha Dhaqaalaha, Waxbarashada, Isgaarsinta iyo Caafimadka.

Diyaar u ahaanshaha AI ee dadka somaliyed ayaa ah mid aad u yar. Tasoo eey ugu wacan tahay, in Bulshada Somaliyed eey u badan yihin ineey wax kastaa oo shaqa’ah qalinka ku xisaabiyan (manual transaction), waloow number yar eey hada usoo guureen iney isticmaalaan Database system sidaan horayba u sheegay. Waxaan halkaan ka qiyaas qaadan karnaa in Somalidu eeysan aheyn dad u diyaarsan xiligan balse eey u baahan yihiin wax fahan- siiya.

AI xagga waxbarashada (AI-assisted education): Machadyada waa in ee isticmalaan AI

Machadyada waa iney bartaan isticmaalka AI, tasoo caawin laheyd macalimiinta iyo ardayda una sahli laheyd maamulka machadyada waxbarashada in eey si sahlan ula socon karaan heerka fahamka arday kasta iyo si guud jaantuska? fasalwaliba.Tusaale, waxeey AI ardayda ka caawin kartaa ineey noocyo kala duwan oo sharaxaad ah siiso tusale: (qoraal, sawir ama jaantus). Sidoo kale ardaygu wixii uusan fahmin waxuu dib ula noqon karaa AI, oo xili walba diyaar u ah iney weeydimaha ardayga ka warceliso. Tasoo ka dhigan iney mesha ka baxday ku tiirsanaantii joogtada aheyd ee macalinka isla markaana kor u qaadeysa heerka waxbarasho. Baahiyahaas oo dhan oo si wacan loo sharaxay hadii Jaantus? loogu soo bandhigo Machadyada dalka, waxeey ila tahay in laga dhaadhicin karo oo eey aqbli doonaan.

Waxa ugu horeeyo oo aan jeclaan laha ayaa ah in dalka laga hirgaliyo Machadyo lagu barto cilmiga AI. Sababta aan taas u leeyahay ayaa ah:

  1. Fahamka Guud ee Somalida ka heystaan AI ayaa ah mid qaldan marka laga reebo dad yar oo wax ka aqriyay maahane. Qofka Soomaaliga ah markaad AI u sheegto, durba waxa maskaxdiisa ku soo dhacaayo ama uu ka aaminsan yahay ayaa ah in AI, ay tahay (Robot), balse Robot-ku waa qeyb ka mid ah AI. Sidaa darteed, waa in la helaa Machadyo soo saaro arday Soomaaliyeed oo culuumta AI baratay. Tasoo badali doonta fahamka qaldan ee Bulshadu ka heysato AI.
  2. In la helo Bandhigyo lagu soo bandhigaayo waxtarka AI. Badanaa Somalidu waa dad wax ku fahmo wax tusid(Demonstration) marka eey arkaan qof meel mariyey isticmaalka AI, eeyna arkaan waxtarka eey leedahay; ayuunbeey aamini karaan. Taas ayaana nagu kalifeeyso in lahelo machadyo soo bandhigi kara waxtarka AI.
  3.  Baaahi kastaa waxeey u baahan tahay dad xalkeedi keeni kara sidaa darteed, waa in la helaa arday Somaliyeed oo awoodi karta ineey xaliyaan baahiyaha la qabo iyagoo isticmaalaya AI Tecknooliji. Si ardaydaas loo helo waxaa lagama maarmaan ah in lahelo halkii lagu diyaarin lahaa oo ah machadyada. Tusaale, sanadkii (2000) waxaa adkeeyd inaad Somaliya gudaheeda aad ka hesho qof (develop) gareyn karo (Desktop application ama Web Application) tasoo eey dadku ku qasbanaayeen in la raadiyo dad ajaaanib ah. Balse manta oo ah 20 sano kadib waxaa la heli karaa qiyaastii kumanaan (Software developers) ah oo baahidaas dabooli karaan. Si eeysan u dhacin in Baahidu soo hormarto, waa in la diyaariyaa dadkii xalin lahaa baahiyaha jiro.

Gunaanad, anigoo og in caqabado badan jiraan hadane waxaa lagama maarmaan ah in dalku u baahan yahay in laga hirgaliyo cilmiga AI. Iyadoo ugu horeyn dadka loo sharaxayo faa’iidada eey leedahay isticmaalida AI, hadii eey ahaan laheyd kordhinta wax soo saarka dalka, tayeenta caafimadka iyo waxbarashada iyo sameynta suuq geeynta badeecooyin.

Sidoo kale akhri: Waxyaalaha wax soo saar leh ee aad sameen kartid waqtigaaga firaaqada

Waxyaalaha wax soo saar leh ee aad sameen kartid

Waxyaalaha wax soo saar leh ee aad sameen kartid

Waxyaalaha wax soo saar leh ee aad sameen kartid waqtigaaga firaaqada

Caajis miyaa guriga kuu joogta? Ma dareemaysaa degganaan la’aan wax soo saar la’aan? Hilow in aad waqtigaaga sida ugu fiican uga faa’iideysato?

Waxaan kuu hayna xalal nasteexo leh. Waxaa jira hawlo dhan oo aad sameen karto, si aad uga dhigato shaqo mid wax soo saar leh oo abaalmarin leh. Laga soo bilaabo koorasyo ​​xiiso leh oo khadka toos uu gali kartid. Dhammaad ma leh waxyaabaha aad sameyn karto si aad uga faa’iideysato waqtigaan aad fasaxa tahay!

Balooggan wuxuu ku siinayaa kaliya qayb ka mid ah xulashooyinka aan la koobi karin ee hortaada yaal.

Barashada programming cusub

Kuwa hore uu yaqaana ugu yaraan hal luuqad barnaamij programming, ama kuwa xirfadlayaasha ah ee aan kujirin barnaamijyada programming laakiin doonaya inay si toos ah uu bartaan sidee ee uu helaan mustaqbal wanaagsan, waa waqtiga ugu fiican ee lagu baran karo Python.

Python wuxuu dhibco ka helayaa dhammaan luuqadaha kale oo dhan xagga barashada iyadoo ay ugu wacan tahay ku-habboonaanta baahsan iyo sahlanaanta barashada Python. Python waxaa loo isticmaali karaa codsiyada websaydhka (web applications), shabakadaha, falanqaynta xogta, iyo Barashada Mashiinka. Waa luuqad heer sare ah oo cadaalad ah, si sahal ah loo barto una sahlanaato in la fahmo. Internetka waxaa ka buuxa koorsooyin oo bilaash ah oo lagu barto luqaddan cajiibka ah. Gal wesbtika python, markaas waa in aad ka doorataa buug cashar ama pdf ah www.python.org.

Baro Artificial Intelligence

Sirdoonka Artifishalku wuxuu door weyn ka ciyaaraa kacdoonka wax soo saarka warshado badan oo caan ah tusaale ahaan, warshadaha daryeelka caafimaadka iyagoo u oggolaanaya dhakhaatiirtu inay iskaan ku sameeyaan oo ay bukaanka ku baaraan iyada oo loo marayo meelo fog. Sidaa awgeedna ay yareyneyso shuruudihii joogitaanka qofka ama meheradda moobiilka. Halkaasoo moobiilku ka kooban yahay aaladda oo dhan ujeedadeedu ee tahay adigoo noqda jeebka dhijitaalka ah ama xitaa kaaliyaha shakhsi ahaaneed tusaale ahaan “Siri”, kaaliyaha macmiilka ee Apple Inc oo ka jawaaba dhammaan weydiimaha isticmaalayaasha iyadoo lagu saleynayo caadooyinkooda iyo dookhooda sidoo kale waxay siisaa talooyin qiimo leh.

Badweynta koorsooyinka onlaynka ah ee xilligan casriga ah ee kumbuyuutarradu ka kooban yihiin wax kasta oo aasaasiga ah illaa codsiyada horumarsan, ma jiro wax xadidan oo aqoonta aad ka heli karto intaad guriga fadhido.

Qaar ka mid ah koorsooyinka sida fudud loo heli karo ee bilaashka ah xilligan xaadirka ah waa: Google AI oo ah kheyraad dhowaan ay bilaabay Google si kor loogu qaado aqoonta guud ee bulshada. Waxaa ku jira koorsooyin oo ku saabsan Barashada Mashiinka oo leh TensorFlow ama Jaamacadda Stanford University ee Mashiinka Barashada, laga bixiyo Coursera oo lagu daboolayo noocyo ka mid ah barnaamijyada barashada mashiinka.

Fiiri Koorsooyinka Sayniska Xogta (data science)

Xogtu (data) waxay u adeegtaa sida shidaalka kiciya warshadaha. Xogta weyn (big data) ayaa si ballaaran u isbeddel ku samaysay shirkadaha, waxayna siisay faa’iido badan. Ha ahaato dhinacyada sida madadaalada, bangiyada, daryeelka caafimaadka, tikniyoolajiyadda, macaamiisha ama wax soo saarka. Goob kasta waxay ku tiirsan tahay xogta si horay loogu sii wado, iyadoo laga caawinayo kor u qaadideeda ama cilmi baaristeeda.

Shirkadahaani waxay u baahan yihiin dad takhasus gaar ah u leh maaraynta, tarjumaadda iyo fahamka isbeddellada xogta. Loo shaqeeyayaashu waxay garteen in shaqaalaha haysta awoodahan ay leeyihiin sumcadda sii kordhaysa, iyadoon loo eegin asalkooda ama jagadooda shirkada.

Mid ka mid ah koorsooyinka noocan oo kale ah waxaa ka mid ah takhasuska Coursera ee Sayniska. Xogta ee baraya barnaamijyada statistical programming in R, cluster analysis, natural language processing iyo codsiyada nolosha dhabta ah ee barashada mashiinka.

Fahan wixi laga wado Internet of Things (IOT)

Maaddaama aan si joogto ah ugu sii jeedno adduun ay maamusho oo ku xiran internetka, shaqeynta Internetka of things (IoT) waxay ku sii kordhayaan qeybaha kala duwan ee adduunka. Ha ahaato daryeelka caafimaadka, waaxda amniga, xog weyn (big data). Dhammaantood waa qeyb ka mid ah nidaamka deegaanka lagu wadaago ee loogu talagalay internetka. IoT waxay awood u siineysaa shirkadaha inay fududeeyaan qaraarada dhabta ah ee adduunka markii ay yareeyaan kheyraadka loo baahan yahay iyo sidoo kale waqtiyada jawaab celinta dhaqsaha leh ee shirkadaha illaa mitirrada caqliga badan (smart meters).

Iyadoo adduunku u socdo 5G, baahida loo qabo dadku inay aqoon u leeyihiin tikniyoolajiyaddan ayaa sii kordheysa oo waqtigan nasashada wuxuu noqdaa rajada ugu habboon ee aad wax badan uga baran kartid.

Koorsooyinka bilowga ah iyo kuwa horumarsan ee khadka tooska ah waxaa fududeeya Coursera isla sida Warshadaha IoT ee Google Cloud Platform oo bixiya aqoonta dhammaan qaab dhismeedka shabakadda IoT ee ka imanaya dareemayaasha iyo aaladaha falanqaynta industrial IoT network architecture from sensors and devices to analysis, xoog la saarayo cloud. Haddana koorso kale waa Barnaamij lagu diyaariyo barnaamijyada cloud ee loo yaqaan ‘IoT Cloud’ kaas oo fududeynaya soo bandhigida IoT Cloud oo ka socda Samsung, Microsoft, Amazon, IBM iyo Google. Waxayna ka caawineysaa go’aaminta sida loogu adeegsan karo horumarinta barnaamijyada IoT.

Sidoo kale akhri: Shirkada adeegsaneyso AI si ay u caawiso beeraleyda

Wareysi Hon.Dr Cabdi Cali Side AI Dhaqaalaha Somalia uu kobcin karto

Wareysi Hon.Dr Cabdi Cali “Sidee AI Dhaqaalaha Somalia uu kobcin karto”

Artificial Intelligence (AI) waxay kordhin kartaa waxtarka waxyaabaha lagu qabanayo waxayna si weyn u hagaajineysaa habka go’aan qaadashada iyadoo la falanqeynayo xog fara badan.

Qaybtan waxaan ka hadlaynaa side Artificial Intelligence dhaqaalaha Soomaliya uga faa’iideyeen karto.

Waxaan wareysenay Dr. Cabdi Cali Xasan oo ka mid ah xildhibaannada Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Soomaaliya. Sido kale Dr Cabdi Cali Xasan waa Professor of Economics oo ka shaqeeya Somali National University.

Soomaaliya waxay leedahay rajo wanaagsan oo dhanka horumarka ah. Goobta juqraafi ahaan ay ku leedahay marinka dariiqyada ganacsiga ee muhiimka ah waxay siin kartaa fursado wanaagsan dhanka horumarinta ganacsiga. Waddanku wuxuu leeyahay ganacsiyo gaar loo leeyahay oo firfircoon iyo kheyraad dabiici ah oo aan wali laga faa’iideysan, oo ay ku jiraan saliid iyo gaas. Kalluumeysiga iyo beeraha ayaa ah fursado dhaqaale iyo ganacsi oo u sahli kara dalka inuu gaaro horumar dhaqaale. Maxaad nooga sheegi kartaa arrimahaan?

Dhisida dakadaha: In aan xooga saarno dhisida D]dakadaha isku xira wadamada dhaca galbeedka iyo bariga Badweynta Hindiya. Wadadaas oo isku xirta dad kabadan 4.5 Bilyan.

Saktarka dalxiiska: Inaan hormarino Saktarka Dalxiiska oo aan dhisi karno in kabadan 100 magaalo dalxiis, Maadaama aan leenahay xeeb dhererkeedu yahay 3333km Bada Cas iyo Badweynta Hindiya.

Saktarka kaluunka: Hormarinta saktarka Kaluunka. 1kg oo( king fish) ah waa $3 FOB at Mogadishu airport or port.

Saktarka beeraha: Waxaan leenahay cimilo sanadka oo dhan wax lagu beeran karo iyo dhulbeereed baaxadiisu aad u wayn yahay hadana inta la beerrto aysan ka badnayn 17%.

Saktarka xoolaha: Waxaan leenahay xoolaha ugu badan aduunka marka la barbardhigo tirade dadka. > 60% geela aduunka, Arri, Lo’ iyo iddo. Hilibku waa cuntada ugu qaalisan oo la cuno. Borotiin oo ah kan loogu baahi badan yahay.

Mawjadda isbeddelka tiknoolajiga dhijitaalka ah ayaa dib u qaabaynaysa dhammaan warshadaha. AI waa mid ka mid ah tiirarka aasaaska u ah kobcinta tiknoolajiyada warshadaha. Teknolojiyadaha arrintan xoojinaya – sida IoT, 5G, cloud computing, big data analytics, smart sensors, augmented reality, 3D printing and robotics – waxay u badan tahay inay wax ka beddelaan soo saarka hal nidaam internet oo farsamada dhijitaalka ah, internetka iyo wax soo saarku yihiin kuwo isku milmay oo hal ah. Sideed u maleyneysaa in isbedelkan qaab-dhismeed ka tiknoolajiyadahaasi uu saameynayo guud ahaan dhaqaalaha Soomaaliya?

Soomaaliya waxay haysataa fursad ay ku dhisi karto kaabahaan tegnoolajiyada casriga ah. Hayad walba oo la dhisaya ay ku saleeyso kaabaheeda dhaqaale. Taas waxay soomaaliya ka dhigi doontaa dalka ugu casrisan aduunka uguna raqiisan adeegyada aydoo ay u dheertahay istaraateejiyadda juquraafi.

Waxaa kaloo na caawini doona in soomaalidi ay ku nooshahay aduunka oo dhan oo ay sahlanaan doonto inaan badeecadaheena iyo adeegyadeenaba inaan kusoo bandhigno suuqyada caalamka anaga oo aan qaloonayn oo muwaadin ah.

Daraasadaha intooda badani waxay saadaalinayaan in AI ay saameyn dhaqaale oo weyn yeelan doonto. Cilmi-baaris ay soo saartay shirkadda la-talinta ee Accenture oo ka kooban 12 dal oo horumaray, kuwaas oo marka la isku daro soo saara in ka badan 50% wax soo saarka dhaqaalaha adduunka, waxay saadaalinayaan in sannadka 2035, AI ay laba-laabi karto heerka kobaca dhaqaalaha adduunka. AI waxay ku wadi doontaa kobaca seddex siyaabood oo muhiim ah. Marka hore, waxay u horseedi doontaa koror xoog leh ee wax soosaarka shaqaalaha (illaa 40%) sababo la xiriira teknoolojiyad casri ah oo awood u siineysa maareynta waqtiga la xiriirta shaqaalaha ee la taaban karo. Marka labaad, AI waxay abuuri doontaa shaqaale cusub oo bedelaya dadka hawshana ay qabanayaan makiinado caqli badan – oo lagu sharaxay inay yihiin wax soosaarka iswada ee warbixinta – awood u leh xalinta dhibaatooyinka iyo is-barashada. Saddex, dhaqaalaha ayaa sidoo kale ka faa’iideysan doona faafinta hal-abuurka, taas oo saameyn doonta qeybaha kala duwan isla markaana abuuri doonta ilo dakhli oo cusub. AI intee in le’eg ayuu saameyn ku yeelanayaa ganacsiyada, macaamiisha iyo dhaqaalaha Soomaaliya hadda?

Maadaama uu ganacsiga soomaaliya ee mustaqbalka u badnaan doono saktarka adeega AI waxaa uu noqon doonaa saameeyasha ugu muhiimsan Ganacsiga Soomaaliya.

Tirada ugu badan ee shatiyada la xiriirta AI waxay ku saabsan yihiin  dhinacyada isgaarsiinta, gaadiidka, sayniska nolosha iyo caafimaadka, iyo aalado shaqsiyeed oo xisaabiya isdhexgalka aadanaha iyo kombiyuutarka. Miyaad u malayn inay la gudboon tahay waddan sida Soomaaliya oo kale ah inay billaabaan maalgelinta cilmi baarista iyo horumarinta AI? Sideed u aragtaa taageerada ay dowladdu siiso warshadaha iyo tacliinta?

Waxaan aaminsanahay in maalgelinta cilmi baarista iyo horumarinta AI wax muhiim tahay oo loo baahanyahay.

Waxaa sii xoogaysanaya taageerad Dawlada ee ku aadan tacliinta iyo shuruucda sahlaya in ay dalka ka samaysmaan warshado casri ah oo la tartami kara caalamka.

9 jeeyr oo adiga Artificial Intelligence isticmaalshid

9 jeeyr oo adiga Artificial Intelligence isticmaalshid

9 jeeyr oo adiga Artificial Intelligence isticmaalshid

Tusaalooyinkaan waxay muujinayaan sida aad horeyba u isticmaaleysey AI maalmeedkaaga.

AI waxay ka caawisaa meel kasta oo nolosheena ah, tusaalo haddii aan isku dayno inaan aqrino emaylkeena, in aan helno tilmaamaha wadista, ama hadi aan bilowno ganacsi cusub.

Sida Artificial Intelligence u hagaajiyo isgaarsiinta Emailka

Filtirka emaylka ee Gmail Google wuxuu adeegsadaa AI si loo hubiyo emaylka ku soo dhacaya sanduuqaaga uu sax yahay. Shaandheeyaashoodu waxay isku dayaan inay u kala soocaan emailska qaybaha soo socda:

  • Primary
  • Social
  • Promotions
  • Updates
  • Forums
  • Spam

Tusaale ahaan, Gmail waxay u kala soocdaa emayl ahaan 4 qaybood oo kala duwan, waxayna ka saarta spam emaylka.

Google waxay tiri AI-ku shaqeeya wuxu ka hortaga in ka badan 99% spam in ay galaan sanduuqaaga.

9 jeeyr oo adiga Artificial Intelligence isticmaalshid

1. Jawaabaha caqli badan ee Gmail

Jawaabaha caqliga badan waxay siiyaan dadka isticmaalaya hab ay kaga jawaabaan emayllada si fudud, sida “Thanks!” ama “Let’s do it!” adiga waa tabanesa.


Jawaabaha caqliga leh waxaa loogu talagalay emayl kasta. Isticmaalayaasha ayaa ku jawaabi kara adoo garaacaya jawaabta ama waxay dooran karaan hal-guji jawaab celin caqli badan. Tusaale ahaan, haddii aad qof u dirto emayl ku saabsan sii dawadsho filim soo socda oo ay kuugu jawaabaan si ay kuu ogeysiiyaan in aad xiiseyneysid filimkaan.

Jawaabaha caqliga badan waxay isku dayaan inay qoraan qaabka qoraalkaaga shaqsiyeed, waxay qabtaan shaqo aad u wanaagsan oo ah habka aad dhab ahaan ugu jawaabi lahayd.

2. Xusuusin ah Gmail

Gmail wuxuu ku xasuusinayaa in aad raacdo emayllada aad iska indhatirtay ama ilowday. Adeegsiga AI, Gmail wuxuu isku dayaa inuu go’aansado emaylka u baahan jawaab, ka dibna wuxuu iftiiminayaa dhowr maalmood. Tusaalahan hoos firi sidi u shaqeeyo xusuusinta.

Xusuusinta Gmail wuxu ku siinaya waddo aad si dhakhso leh liiska emaylka oo aad u aqoonsato kuwa u baahan fiirsi gaar ah.

Sida Cilmiga Artificial Intelligence u Hormariyo Baraha Bulshada

AI ayaa u fududeynaya qofki isticmaalayo inay helaan iyo ay la xiriiraan asxaabta mise ganacsatada la shaqeysa. Qaar ka mid oo isticmaala AI sida warbaahinta bulshada:

3. LinkedIn

AI waxaa loo isticmaalaa in lagu caawiyo isbarbar dhigga musharrixiinta shaqooyinka. Iyada oo la rajeynayo in la abuuro tartamo ka wanaagsan shaqaalaha iyo loo shaqeeyaha.

LinkedIn waxay sharraxaysaa in ay adeegsadaan aragtiyo qoto dheer oo saadaal uga bixiyaan cidda shaqada quseysa oo keliya.

4. Pinterest

Pinterest wuxuu adeegsadaa AI si uu aqoonsado sawirrada. Sawir la qaado pinterest wuxu hela mid la mid ah. Waxaad heli karta xitaa in aad hesho iibiyaha alaabta si aad u iibsan karto sheyga la sawiray.

5. Chatbots

Chatbots waxay aqoonsadaan ereyada iyo jumladaha. Mararka qaarkood, sheekooyinku waa sax oo waxay umuuqataa inaad la hadlayso qof dhab ah.
Tusaale ahaan, wadahadalka sheekada ee sawirka hoose wuxuu muujinayaa in AI loo isticmaalay balanta timo jaraha.

Chatbots waxay isku dayaan inay qoraan luqadda dabiiciga ah, maadaama ay ka caawiyaan howlaha caadiga ah sida ballamaha, ama ka jawaabista su’aalaha.

6. Facebook

Facebook wuxuu bilaabay baaris firfircoon oo logu baaro qoraallada si loo ogaado. Hadi qoraal la qoro oo dadka dhibato uu kenaayo wa la ogaana isla marki.

Sida Artificial Intelligence uga Caawiyaa Baarista Webka

In mudo ah AI waxaa loo isticmaalayay raadinta Google.

7. Saadaalinta Google

Markaad bilowdo qorista erey aad raadineysid, Google waxay kuu sameyneysaa talo bixinno aad ka dooraneysid, taasi waa AI.

Sadaashu waxay ku saleysan tahay xogta ay Google kaa aruuriso adiga, sida meesha aad joogtid, da’dada, iyo faahfaahinta kale ee shaqsiyeed. Adeegsiga AI, mashiinka raadinta wuxuu isku dayayaa inuu qiyaaso waxaad rabtid in aad hesho.

8. Google algorithm

AI waxay wax ka barataa natiijooyinka, waxayna la qabsaneysaa waqti ka dib si ay si fiican u ogaato baahida isticmaalayaasha.
Tusaale ahaan, baaritaanka “Waa imisa qiimaha shaaha ee Shiinaha” waxay bixisay Google jawaabta ugu fiican.

9. Youtube

YouTube waxay isticmaashaa AI si loo go’aamiyo fiidiyowyada “ugu fiican” oo la daawado. In ka badan boqolkiiba 70 fiidiyowyada aad ka daawato YouTube-ka waxa ku soo-jeediya AI.

Daawadayaasha moobiilka oo 60 daqiiqo mise ka badan fiirsada Youtube AI waxay fursad u heleysaa inay dhigto fiidiyowyo badan oo AI umaleneso in aad rabtid in aad dawato.

Articlekaan waxa laga soo turjumay themanifest.com

Sido kale Akhri: Shirkada adeegsaneyso AI si ay u caawiso beeraleyda

Dhisida bulshada AI Soomaaliya

Dhisida bulshada AI Soomaaliya

Dhisida bulshada AI Somaaliya

Xarumaha hal-abuurnimada sida Accra, Nairobi iyo Lagos, tusaale ahaan, shirkadaha tikniyoolajiyadda waxay horey u fureen xarumo AI ah si ay u taabtaan una kobciyaan hibada gobolka Afrika. Ururada waaweyn ee caalamiga ah waxay ku doodeen in horumarka AI ee Afrika ka iman doonto sida oo kale mudnaanta koowaad la siiyay awooddeeda lagu horumarinayo waxbarashada, caafimaadka, deegaanka iyo heerarka nolosha.

Waa inaan isweydiino, sidee Soomaaliya ay uga bilaabi kartaa ka qeyb galka hal-abuurnimada loo isticmaali doono? In aan ku dadaalno waaye sidii aan jawaabo ugu heli leheen arintaan. Halkan waxaa ku yaal qaar ka mid ah xalkalka ugu rajada badan AI qaaradda Afrika, gaarhaan Soomaaliya.

Dhisida bulshada AI Soomaaliya: Shabakada Maxalli ah

Kow in aan ka bilaawno abuurista shirarkeena AI. Kobaca bulshada cilmi baarayaasha AI ah oo loogu talagalay dadka iyo dhibaatooyinka Soomaaliya. Dad khibrad qoto dheer u leh, injineerada AI, ardayda qalin jabiysay oo IT barteen iyo cilmi baarayaal madax banaan.

Sanad kasta, in la abaabulo kalfadhiyo tababaro, aqoon isweydaarsiyo, cilmi baaris iyo isku xirnaan, si loo xaliyo xalalka loogu talagalay wax ka qabashada dhibaatooyinka maxalliga ah.

Somali Master’s in Machine Intelligence: Tababbarka Jiilka Soo Socda

Si Soomaaliya aan u xaqiijino ballanqaadyada AI-iyo teknoolojiyada kale ee horumarsan – waa in aan u dhisna si dhaqso badan xirfadahaas tacliinta sare.

Inta badan cilmi-baarayaasha [mashiinka sirdoonka] firfircoon iyo kuwa ku shaqeeya waxay joogaan Waqooyiga Ameerika, Yurub iyo Aasiya, halka gobollada waaweyn, oo ay ku jiraan Afrika, ay aad ugu yar yihiin matalaaddeeda.

Ai-Somalia.com waxay qorsheyneysaa inay isku xirto ganacsiyada iyo aqoonyahanada kobcaya xogta Soomaaliya si loo xaliyo caqabadaha adduunka ka jiro iyadoo la adeegsanayo barashada mashiinka iyo AI.

Waxaan sidoo kale dooneynaa inaan marti galino tartamada xogta-sayniska furan iyo hackathons ee shirkadaha, kuwa aan macaash doonka aheyn iyo dowladaha wajahaya dhibaatooyinka lagu xallin karo AI.

Si loo hormariyo horumarka AI, Soomaaliya waxay ubaahantahay warshad IT adag.

Maanta inta badan dadka waa in ay ka dhoofaan Soomaaliya si ay u helaan xirfadaha IT-ga ee ay u baahan. Si loo xaliyo dhibaatadan, waxaan dooneynaa inaan in aan helno xal wanaajin lahaa waxbarashada AI ee guud ahaan dalka. Waxaan kaloo rabnaa in dowladda Soomaaliya ay u aragto AI ahmiyada koowaad iyo taageerida dadaallada loogu adeegsanayo AI wanaagga bani-Aadamka.

Sidoo kale akhri :shuruudaha AI si fudud loogu fasiray

Artificial intelligence: Shuruudaha AI Si Fudud Loogu Fasiray

Shuruudaha AI Si Fudud Loogu Fasiray

Artificial intelligence: Shuruudaha AI Si Fudud Loogu Fasiray

Waa maxay Artificial Intelligence (AI)? Waa maxay macnaha Machine Learning?

Haddii aad ka fikirto mustaqbalka kumbuyuutarrada, wa qasab in aad ka boodin Artificial Intelligence (AI).

Artificial Intelligence meel walba joogaan maanta. Laakiin maxay tahay waxa aan ugu yeerno AI maanta? Iyo sidee u shaqeysaa?

Artificial Intelligence

Mid ka mid ah aabayaashii aasaasay AI, John McCarthy, wuxuu AI ku tilmaamay “sayniska iyo teknolojiyadda soo saarista mashiinno caqli badan”, yacni goob ay ka hawlgalaan cilmi baarayaasha iyo injineerada.

Maanta, ereyga inta badan macnihiisu waa mashiinadan caqliga badan: AI wuxuu u taagan yahay nidaamyo kombuyuutar oo si caqli leh u dhaqma. Caqli macnaheedu waa: Waxay xalliyaan shaqooyinka sida caadiga ah u baahan sirdoonka, sida fahamka iyo muujinta luqaddaha, aqoonsiga muuqaalka, go’aan qaadashada ama tarjumidda.

AI daciif ah

Si ka duwan bani-Aadam, AI waxay bartaan oo ay qabtaan inta badan hal hawl oo heer sare ah. AI noocan oo kale ah ayaa markaa loogu yeeraa AI daciif ah ama cidhiidhi ah. Takhasusyadooda, hadda badanaa way ka sarreeyaan bani-Aadam. Dhamaan nidaamyada AI ee hadda jira waa AI daciif ah.

AI xoog leh

AI oo leh sirdoon u eg bani-Aadam oo maskaxdiisa ku dabakhi karo hawlo badan oo kala duwan weli ma jiraan. Laakiin waa hadafka ugu weyn ee cilmi baarista AI. AI noocan oo kale ah waxaa loo yaqaan ‘General Artificial Intelligence’.

Super-AI

Haddii AI u kobco heer ay ka sarreyso bani-aadam dhan walba, waxaa soo ifbaxaya sirdoon sare oo macmal ah. Qaar ka mid ah khubarada AI, waxay rajeynayaan in super AI uu xallin doonaan dhibaatooyinka waaweyn ee bani-Aadam sida isbedelka cimilada, saboolnimada iyo cudurada.

Artificial intelligence: Shuruudaha AI Si Fudud Loogu Fasiray

Machine Learning (ML)

Waxyaabaha hada loogu jecel yahay ee cilmi baarista AI waa barashada mashiinka, gaar ahaan barashada Deep Learning.

Barashada mashiinku waxay abuurtaa nidaamyo kombiyuutar oo u adeegsada xogta si ay u bartaan sida loo sameeyo shaqooyinka. Halkii horumariye kaas oo tilmaamaya tilmaamaha xariiq ahaan qaab koodh barnaamij, softiweerku wuxuu si madaxbanaan u cusbooneysiiyaa koodhkiisa ka dib kicinta ugu horreysa wuxuuna u habeeyaa natiijo wanaagsan.

Waqtiga hada aan joogno waxa ugu caansan cilmi baarista Deep Learning: Barashada mashiinka oo leh shabakado isku-dhafan oo lakabyo badan leh oo lagu aqoonsado qaababka xogta si sax ah u kordhaya sidaasna ku bartaan dookhyada bani-Aadam, aqoonsadaan walxaha ama fahmaan luqadda.

Barashada mashiinka ayaa wado tiro badan oo ah adeegyada AI ee hada jira. Macno malahan haddii Google, Netflix ama Facebook: barashada algorithms ay soo jeediyaan, hagaajiyaan matoorada raadinta isla markaana u ogolaadaan kaaliyeyaasha codka inay jawaabo bixiyaan.

Deep Learning

Deep learning ama barashada qotada dheer waa barashada mashiinka leh shabakadaha neerfaha (Neural networks) oo leh in kabadan hal lakab oo qarsoon. Shabakadahan neerfaha ee isku dhafan waxay bilaabeen socodkoodii guusha ee 2012 markii ugu dambeysay markii shabakad ceynkaan ah ay ku guuleysatay tartankii ImageNet ee falanqaynta sawirka.

Lakab kasta oo ka mid ah shabakad qoto dheer oo neerfa ah ayaa falanqeyn kara macluumaadka muuqaalkiisa u gaarka ah: xuduudaha, qaababka iyo qaababka ilaa walxaha. Sawirka: Distile

Deep learning waxay mas’uul ka ahayd kobaca AI ee sanadihii la soo dhaafay, gaar ahaan aqoonsiga muuqaalka, wadista iskiis u madax banaan ama qoto dheer.


Guusha barashada qoto dheer waxaa suurto galiyay hawlwadeeno xawaare sare leh iyo jajabyo AI u heellan sida Google’s TPU iyo xog aad u tiro badan oo loo isticmaalo in lagu tababaro mashiinka.

Kaalay oo nagala hadal Forumka AI-Somalia


Translate »